အလုပ္သမားဥပေဒ မထိေရာက္သျဖင့္ အလုပ္သမားမ်ား နစ္နာ

ျမတ္ခိုင္ဦး / ၀၂ ဇြန္ ၂၀၁၀ ေခတ္ၿပိဳင္

ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းထားေသာ္လည္း အလုပ္သမားမ်ားမွာ ဆုံး႐ႈံးနစ္နာမႈမ်ားနွင့္ ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ေနၾကရဆဲျဖစ္သည္။

ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕၊ ဘန္ေခ အရပ္ရွိ၊ ဖုတုမႏြန္လမ္း၊ လမ္းသြယ္ ၂/၁ တြင္ရွိေသာ Aistment Garment Co.Ltd စက္ခ်ဳပ္႐ံုတြင္ လုပ္သက္အနည္းဆံုး (၁) ႏွစ္ေက်ာ္ရွိေသာ စက္ခ်ဳပ္သမ (၅) ဦးက လုပ္ငန္းေျပာင္းေရႊ႕လိုသည့္အတြက္ အလုပ္ရွင္ထံမွ တဝိစ္စာ (ရက္သတၱပတ္ ၂ ပတ္ကို ဆိုလိုသည္) လုပ္အားခႏွင့္ အလုပ္ထြက္စာ ေတာင္းခံရာတြင္ အလုပ္ရွင္က လုပ္အားခေရာ ထြက္စာပါ မေပးသျဖင့္ အခက္ေတြ႔ေနၾကသည္။


ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ စက္ခ်ဳပ္သမ မေဝက “မေန႔က ညေန လုပ္ခရွင္းေပးေတာ့ က်မတို႔ကို ေနာက္အပတ္လာခဲ့ အဲဒီက်မွ ရွင္းေပးမယ္လို႔ေျပာတယ္။ က်မတို႔က တေန႔ကို (၁၈၀) ကေန (၁၉၅) ဘတ္အထိပဲရေတာ့ ပိုရတဲ့ဆီ ေျပာင္းလုပ္ခ်င္တာေပါ့။ အခုက ထြက္စာလည္း မေပးဘူးလို႔ ဒီမနက္ ဖုန္းဆက္ေတာင္းေတာ့ အဲဒီလို ေျပာတယ္” ဟု ဆိုသည္။

အဆိုပါစက္႐ံုသည္ အလုပ္သမားမ်ား အလုပ္မွထြက္မည္ဆိုလွ်င္ လုပ္အားခရွင္းမေပးဘဲ ေနေလ့ရွိသည့္အတြက္ ကိုယ္စီကိုယ္စီ အလုပ္မွ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ထြက္ၾကေသာေၾကာင့္ ယခုအခါ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမား (၆၀) ေက်ာ္ခန္႔သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။

အလားတူ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ ဘန္ေဘာ္ေဒသရွိ အီကခ်ိဳင္း ၈၉/၂ လမ္းတြင္ရွိေသာ ဖိနပ္စက္႐ံုမွ အလုပ္ရွင္သူေဌးက အလုပ္သမားမ်ားအား အစိုးရသတ္မွန္ႏႈန္းထားအတိုင္း လုပ္အားခမေပးသည့္အျပင္ လုပ္အားခေတာင္းဆိုေသာ အလုပ္သမားမ်ားအား ၿခိမ္းေျခာက္၍ အလုပ္မွထုတ္ပယ္မႈမ်ား ရိွေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အဆိုပါစက္႐ုံမွ လုပ္အားခေတာင္း၍ အလုပ္ထုတ္ခံရေသာ ကိုၿဖိဳးၿဖိဳးကလည္း ၎အား အလုပ္၀င္ကာစက ေပးမည္ဟု သေဘာတူထားသည့္ လုပ္အားခႏွင့္ အိုဗာတုိင္ေၾကးမ်ား သတ္မွတ္ရက္အတြင္း မရရိွသည့္အျပင္ က်န္းမာေရးအရ အိုဗာတုိင္မဆင္းႏိုင္သည္ကို အတင္းအလုပ္ဆင္းခိုင္းသျဖင့္ အလုပ္ရွင္ႏွင့္ ျပႆနာျဖစ္ရာမွ ၎အား အလုပ္ရွင္က လုပ္အားခ မေပးေတာ့ဘဲ အလုပ္ထုတ္လိုက္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာဆိုသည္။

၎က “သူေဌးက ေျပာတယ္ အိုဗာတိုင္ဆင္းရမယ္၊ အိုဗာတိုင္ မဆင္းရင္ မယူေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္က ေနမေကာင္းလို႔ အိုဗာတိုင္ မဆင္းေသးဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါကို အလုပ္လာမဆင္းနဲ႔ေတာ့လို႔ ေျပာတာနဲ႔ က်ေနာ္က လုပ္ထားတဲ့ လုပ္အားခေတာင္းတာ သူကမေပးဘူးလို႔ေျပာတယ္။ အခုဆို က်ေနာ့္မွာ ဖိနပ္ေတာင္ စီးစရာမရွိဘူး” ဟု ဆိုသည္။

ထိုသုိ႔ အလုပ္သမားႏွင့္အလုပ္ရွင္တို႔ၾကား ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ျပႆနာသည္ အလုပ္ရွင္မ်ားအေပၚ တြန္းအားေပးမႈ နည္းပါးသည့္အတြက္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား တရားမွ်တမႈရရွိေရး အစီအစဥ္မွ ဒါ႐ိုက္တာ အန္ဒီေဟာလ္က ေထာက္ျပေျပာဆိုသည္။

၎က “ထိုင္းအလုပ္သမားဥပေဒဟာ မွတ္ပံုတင္ထားသည္ျဖစ္ေစ၊ မတင္ထားသည္ျဖစ္ေစ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ အားလံုးလည္း အက်ဳံးဝင္ပါတယ္။ အနိမ့္ဆံုး လုပ္ခခံစားခြင့္၊ အိုဗာတိုင္ေၾကး၊ အျမင့္ဆံုး အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ခ်က္၊ လုပ္ငန္းခြင္လံုၿခံဳမႈနဲ႔ က်န္းမာေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္တြင္း မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈ ေလ်ာ္ေၾကးခံစားပိုင္ခြင့္ စတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ခံစားခြင့္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ အရေတာ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြဟာ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို မရရွိၾကပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ကို ဒီအခြင့္အေရးေတြေပးဖို႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို တြန္းအားေပးမႈေတြက အနည္းငယ္သာရွိေသးလို႔ပါ” ဟု ေျပာဆိုသည္။

အထူးသျဖင့္ အလုပ္သမားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လူမႈဖူလံုေရး ဌာနမ်ားမွ စုံစမ္းစစ္ေဆးသူမ်ားက ၎တုိ႔စိတ္ႀကိဳက္ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္ေနၾကသည့့္ အလုပ္ရွင္မ်ားကို အလုပ္သမားဥပေဒမ်ားနွင့္ပတ္သက္၍ မျဖစ္စေလာက္ တြန္းအားေပးမႈေလာက္သာ ရိွေနသည္ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

တခါတရံတြင္ အလုပ္သမားမ်ားသည္ ကိုယ့္အခြင့္အေရးကို ကိုယ္တိုင္ နားလည္ျခင္းမရွိသျဖင့္ အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ရန္ စတင္ရမည္ဟုလည္း အန္ဒီေဟာလ္က သုံးသပ္သည္။

ထိုင္းေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီမွ ခြန္နတ္ဆား အက္ရွနဝါဟင္ကလည္း “အလုပ္သမားဥပေဒဟာ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈဥပေဒမဟုတ္ပါဘူး။ လုပ္ငန္းရွင္က အမွားအယြင္းလုပ္တဲ့အခါ ေထာင္ခ်ခံရတာမရွိဘဲ ဒဏ္ေၾကးပဲ ေပးေဆာင္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔မေၾကာက္တာပါ။ ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမားျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အလုပ္ရွင္ဆိုးေတြက ဒီအလုပ္သမားဟာ ဘယ္သူတဦးတေယာက္ကိုမွ တိုင္ၾကားလို႔ မရဘူးလို႔ ထင္ေနၾကတာပါ” ဟု ဆိုသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာန၏ သတ္မွတ္ခ်က္အရ ေဒသခ႐ိုင္အသီးသီးတြင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အနိမ့္ဆံုး ေန႔တြက္လုပ္အားခ သတ္မွတ္ထားခ်က္ရွိသည္။

အဆိုပါသက္မွတ္ခ်က္အရ ဘန္ေကာက္သည္ အျမင့္ဆံုး သတ္မွတ္ခ်က္ ေနရာတြင္ရွိၿပီး အလုပ္သမားတိုင္း ေန႔တြက္လုပ္အားခ (၂၀၆) ဘတ္ ရရွိရမည္ျဖစ္သည္။ အနိမ့္ဆံုး ေန႔တြက္ခမွာ (၁၅၁) ဘတ္ျဖစ္ၿပီး ဖရာအို၊ ပီခ်စ္၊ ဖေရးႏွင့္ မဲ့ေဟာင္ေဆာင္ ခ႐ိုင္တို႔ပါ၀င္သည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ငန္းရွင္ အေတာ္မ်ားမ်ားက သတ္မွတ္ထားသည့္ ႏႈန္းအတိုင္း မေပးဘဲ ရသေလာက္ ျဖတ္စားလာဘ္စား လုပ္ေနၾကသည္ဟု အလုပ္သမားေရးအဖြဲ႔မ်ားမွ ေဝဖန္ေျပာဆိုၾကသည္။